Thursday 20 September 2012

TULASI PAAMBI amasung MEETEI

Irom chanu Sharmila-gi mamaana TULASI khuramba. foto- E-Pao Manipur


TULASI paambi asi Goura laaining chatpa meeteising-gi sumaang khudingmakta thaanaba paambi amani. paambi asi Tulasi koubi sati oibi leimaren amana onkhibani haaiduna luna kina amasung chetna thaajanei.

PAAMBI asi Manipur-dana Sumaang mayaaida thamnei. masi ayuk yaahourakppagi maanggon-da thokpada mangol-gi masak oiraba SATIgi saklon asi ujanaba oigani. tumba yaahourakpada maalem leimabu laaibak katlaga khong thaaba asi chatnarammi. aduga maangol thorakpagi thongjin kaanthorakpada Tulasi uba amasung numit khurumba asi Goura laaining chatpa ahal amagi machatni.

masi Cachar-dadi Sumaang-gi awaang thangbada nongpok oirapna thamba chatnei. Cachar-da TULASI asi sumaang mayaaida thamdabagi maramdi lourok thaada fou khaaoduna foubun peiba amasung MARAA THAABA da khudong chaanaba oigani.

yum amagi nupi-singna (maru oina yumburembina) ayuk nganna houraga sumaang thelong sittoktuna imung-maangon loisinduna numit thoktringeida iru maaithajaraga fi hongdringeida TULASI IMAA IBEM asibusu irujabi. aduga TULASI MANAAda pakhouba machum adu khutta louraga thak-i amasung kokta naansilli. TULASIPUNG adu naanna teithoklaga paambi makhongdagi leikhom khara khutningthou-na louraga naatongi nakhaangda nammi. aduga asengba fi-rol hongduna dhup thaaomei thaaraga khurummi. khurumba asida numitta lei yaaona ising katpa asisu tou-i. madu maanggon daari mapaan khudaagi hek mathak thangba sarukta maanggon-gi mayaai oirapna thamba thengei.

TULASI asi laaigi thabak thouram kayaada sijinnei. TULASI MANJURI (mayol oiba manaa ahum paanba maton) asi laai-tin-gi thabak ayaambada haapnei. yubi mahi asi TULASI manaa thaadana thakpa touhoide haainei. chaakkhum thokpa nupi ama angaang amana thenglurabadi maang-i. maram aduna fi hongba taai anouba fi ama hongdringeida mahaakna masaabu sengdokchaba oina TULASI kolhannarammi. juhaa haaba matamda TULASI paambi makhongdadi nikte/haade haaina thaajanarammi. juhaa haaba matamda TULASI paambi makhongda chensinnarammi.

TULASIbu asumna mamal yaamna leihalliba asigi marumda karamba athuppa waa leibage?

1. TULASI paambi asina manam ama thaadok-i. haairiba manam asi tongaan-tongaanba mitna ungamba amasung ugamdaba tin-kaang-singna heinade. maram aduna imung adubu adugumba tin-kaangsing adudagi kanthokpa ngammi. TULASIgi manam asi meter 10/15 dagi 20/25 faaoba sandokpa ngammi.

2. TULASI asi hidaak paambi (medicinal plant) amani. TULASI MANAAgi macum leptana thakliba meeyoi amana keidongeida naa-ayek leiroi haainafaaoba haainei.

3. ising nattraga yubi mahi-da yaaoba meeyoibada maanghan taakhanba ngamba liquid reaction kayaa TULASI MANAA asida yaaoriba machalsingna chaang hanthahanba ngammi. maram aduna yubi mahi thaktringeida TULASI MANAA thaadanaribani.

4. nupi-gi ee-marida TULASI MANAA amasung masigi machum asina hidaak oina yaamnamak kaannaba pi. ritu khongkaap chaang naaidaba amasung atei nupiga mari leinaba khurousingdagi kokhanbada mateng paang-i. masigi mathakta nupina tumba nganna hougatlaga irujaba asi tangaaifadana tougadaba saajel amani.

5. asumna kaannaraba paambi asi makhong sombiba amasung ising chaaibiduna masaa mathen fahanbagi tangaai fadaba adu leibana akhang-aheisingda Leimaren ibema Sati Tulasi-gi waari amada paansillaga nongmagi kaaidana thougal touhanbani.

masina sebaa touriba nupi adutada nattana leiminnariba imung manung amasung keiroi leikaaida kaannahalli.

SATI-nibu haairabasu NAAPI/PAAMBInibu haairabasu, laatpu laatlabasu laatpu laattrabasu yum ama paallabadi mahaakki ingkhol aduda TULASI paambi amadagi taadana thaabiba amasung madubu makhong sombiba, ising chaaibiba haaibasi yaamnamak afaba thabakni.

No comments:

Post a Comment