Saturday 10 November 2012

NUPIsingna SALAAI khangnaba setnaba FI-sing

NINGTHOUJAA - thambaal machu, kuhi kum amasung angaangbana laangba
ANGOM - langhou fanek, angoubaga amubaga laangba
LUWAANG - higok fanek nim machu-ga amubaga laangba
KHUMAN - kumjingbee fanek, amuba marakta yaamna kupna angoubana laangba
KHAA-NGAANBA - chigonglei machu fanekta amubana laangba
MOIRAANG - hangaampaal fanek-ta ngaangleinabana laangba
CHENGLEI - loirang fanek, ngaangleinabaga angoubagana laangba
Like · · · October 10 at 3:13pm via Email

  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Salai ji 7 subra 9 subra simatang haibiyu.
  • Nd Hodamba yek 7 salaai 9 haaibadu gottra haappa yaanabani. masi amuk laaibungdhou 7 laairembi 9 gi concept-ta pusinduna chayetnahanba hotnabasu leibani. MEETEI gi apunba saktam semgatlakpa matamda choina taarambasingna 7 ta supchinkhiba leiba aduda henna thaajaba thamlaga 7 haaina thamjakhibani. source adudasu adumak pallammi.

    mataang asida sengdokningba waafam amana yek/salaai haaibasi maannaba waahanthokta louba paambagini. aduga masina amuk furup kaanglup amamam oina leijaramba adugi saktam laaknaba hotnabaromda naksilli haaibasini.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Masi twist ama adum leida. Mangang ga Ningthouja gaji maneira manadrida gyan sukta tadrey.
  • Nd Hodamba Mangaang-na Ningthoujaa-da tinkhibasi iningthou Naothingkhong-gi matamdani.

    tinkhraba matungda animakpa amatta oina khangnakhibani. houjik faaobada mee amattana mahaakki paaron-puron thibada Mangaang-da taai haaiba ngamba amatta eina thengnadri. houjik faaobadi Nongda Laairen Paakhangba-gi chaaron-suron-da loinamak taaba thengnari.
  • Bidyasagar Khoirom Oja mangang haibana chumamgadra khalli......
    Moirange tronglaobi da houjik mangang luwang khuman kuru ahumge ibuthou pakhangba safonlakpage video eingonda leijare...
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei 'Ningthouja' haibasi karamna kounakhibagey, Nongda Lairen Pakhangba gi mamangda ningthouja haibasi leiramdabara?
  • Nd Hodamba karamaaina chumdoino? @Bidyasagar-

    MANGAANG haaiba meeyoi kaanglup asi Meetei ningthou Naaothingkhong-na ngamduna Meetei-da tilhankhibani. Naaothingkhong-gi matamdagi MANGAANG haairiba kaanglup asigi puwaari loikhrabani.

    @Sarat-

    'Ningthoujaa' haaibasi furup kaanglup machaa-sing (Angom, Luwaang, Khuman, Khaaba-nachingba)-na MEETEI (Nongdaa Laairen Paakhangba-gi kaangbu) da tillaba matung kaainathangda makhoi-gi leingaaklon makhaada leirakngeidagi NINGTHOUJAA haaina khangnakhibani.

    tongaan-tongaanba furup kaanglup machaa-singna maagi maagida leiringei matam-da NINGTHOUJAA haaiba ama leiramde. NINGTHOUJAA haairibasi MEETEI oiba matamdugi Paakhangba-gi kaangbu adukhaktabu khangnarambani.

    Paakhangba-gi matam-da mahaakki kaangbu asibu MEETEI haaina khangnakhibani. madugi mamaangda MEETEI haaiba waahei asi kaanglup furup amagi ming oina leirambasu thengnade.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Pakhangba gi matamdagi Meetei haina khangnakhi haibirabadi, maming asi karam na kourakhibagey.
  • Sairem Bikram Marup Nd Hodamba na meetei laining chatrabasu,meeteigi yamna aluba wari kaya khangbirise yamna thagatningaini,adum mathang2 samtha birakpiu eikhoina khangdaba kaya khanjahauge.
  • Nd Hodamba Ningthoujam Saratkumar Meitei-

    Mee + atei = Meetei haaiba concept-ta Poireiton-gi kaangbu-na Paakhangba-gi kaangbu asibu khangnakhibadagi chatnakhibani.

    chaanahanba oina Mee (man) tei (Taai leibaak) haaibadi 'the man of Taai' haaibani haaibagi concept-su lei.

    adum oinamak eina thaajabadi - Poireiton-gi kaangbu-na Mee atei = Meetei haaiba asini.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Meitei haiba wahei sina karamba matamdagi sijinaba hourakhi haina thajabibagey.
  • Khaba Yaiskul Sana Nd Hodamba
    >ANGOMna 2 subada thmliC keigino ?
    >KHA-NGANBAna 5 subada thmliC keigino ?
  • Nd Hodamba Ningthoujam Saratkumar Meitei-

    MEITEI haaiba waahei asi karamba matamdagi sijinnaba hourakpage haaiba akaknaba kanaanasu haaiba ngamde. maramdi masi MEETEI haaiba waahei asigi sound variation adu vowel-da leibadagi thokpani.

    konnathangda Hindu laaining-gi waanguron fanglaba matung-da MEI ga mari leinana pusillaktuna MEITEI haaibasigi areppa masak ama saagatlaknaba hotnarakkhibani.

    masina 20 suba chahichaa asida henna mapaanggal fangbaga loina 1940-gi matamdagidi haaina taanaba yaadaba fibham-da laakkhibani.

    nangonda ama hangge

    NUPAA - NIPAA
    NGASI - NASI
    MINGSEL - NUNGSEL
    KEITHEL - KHEIDEL - KATHEL
    HINJAANG - ENSAANG - YENSAANG

    karambana chumbage?
  • Nd Hodamba Khaba Yaiskul Sana-

    eigi mityengdagidi amana haanna thamlaga hekta yaai. karigi Angom-na 2 da aduga Khaaba-na 5 subada leiriba karigino haaiba leite.

    7 igadabanina amana haallaga amana konbadi taai. Khaabana mamang-da nattraga maningda leiba adu eigi oinadi aruba natte. masing adu suraga loire.
  • Thingnam Anjulika Samom Hodamba, nupa na salai-identity khnagnaba setnaba phi di leitraba, natraga nupi khatang setlaga, nupa sing di phi thongdana naked adum yabra?
  • Khaba Yaiskul Sana Nd Hodamba

    CHENGLEI khktng hyriC keigino, LEISANGTHEM haptriC keigino ?
  • Nd Hodamba @Khaaba-

    CHENGLEI haairaga SARAANG LEISAANGTHEM bu khangnabagini.CHENGLEI irabasu yaai aduga SARAANG LEISAANGTHEM irabasu yaai.

    tasengnadi CHENGLEI asina MEETEI yek taret-ki manung challakpa matamda mahaakki nakanba akoibada leiramba SARAANGTHEM gi kaangbu, LEISAANGTHEM gi kaangbu-ga konnana atei apik-apikpa kaanglup kayaa punsinkhibani.

    CHENGLEI asi matam ama meesing yaamba, khutkan paanganaba oiramlabasu konnathangda piktharaktuna masaagi saktam leppada sontharakpa oirakkhi. matamsida khara khara chaaoba SARAANGTHEM gi kaangbu, LEISAANGTHEM gi kaangbu-ga ateiga punsinduna haannadagi henna chaaoba kaanglup semkhibani. SARAANGTHEM gi kaangbu, LEISAANGTHEM gi kaangbu-na khara henna chaaoba kaanglup oiruba maramdagi CHENGLEIda tillabasu makhoigi maming adu hingduna leihouba ngamkhibani haaiba taai.

    masigi thouwong asi KHAABA-NGAANBA dasu thokkhribani. adubu KHAABA-da tinkhiba Khumukcham kaangbu adu apikpa, asonba oibata nattana NGAANBA-gi machin-manaaosing oirambana punsinnaba matamda masaagi saktam/mingnachingba maangkhribaduni.
  • Nd Hodamba madam Thingnam Anjulika Samom

    nupaa-singna Salaai-gi saktaak oiba fi setlambagi mataang-si thiri, fanglagadi haaijarakke. nupaa-singna fi thongdana leirambagi waafam-di thengnade. thengnaba kharadi makhaagising asini-

    1. nupaasingna achamba fijol amamam setlammi.
    2. akan athou famnaaibasing-gi fijol tongaallammi.
    3. manaa oina piba fijet-leiteng sijinnarammi. khudam oina- khaamen chappa, resam furit, khuji, taan asinachingba.
    4. ningthou-na feijom mapaan lonbi setlammi.
    5. ningthou, angam-athou-singna setpa fi-rol-ga maannaba fijet leiteng meecham-na setpa yaaramde.

    Salaai saktaakki mataang-da

    1. nupaa-singna paaiba thaang-na khangnarammi.
    2. angam athousingna sijinnaba PE NAAREKPI machuda khangnarammi. (Salaai 7 ki machu tongaanna leinarammi)

    henna khanglaga henna haaijarakke. thaagatchari.
  • Laitonjam Bapin ta mo eina hai ja kheiba wahung ama adu poukhum matadi peibe rak u
  • Nd Hodamba @Bapin-

    nahaakna khangninglibadu karino haaiba mayek sendre. aduna khumkhidabani. inbox-ta yengu.

    waahangsing adutamak 1, 2, 3, 4 da ibirak-u.
  • Khaba Yaiskul Sana Nd Hodamba

    HEIREM KHUNJA gi nuP singD karmba makhngi fanek amaD karmba machuna langba setli ?
  • Nd Hodamba Khaaba- Heirem Khunjaan-gi tongaan-na pallamba thengnade.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Mee + atei = Meetei haaiba concept-ta Poireiton-gi kaangbu-na Paakhangba-gi kaangbu asibu khangnakhibadagi chatnakhibani. wafam asi gi ref. khanghanbiraku
  • Nd Hodamba Ariba Manipuri Saahitya-gi Text-sing paao. neinou. @Sarat.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei lairik mayamdu loi paba ngamluba natey aduna akaknaba lairik maming hangjabani
  • Nd Hodamba nahaakna nahaakki oibasing khangninglabadi mayaam adu paaba taabani. akaknaba khara paarabadi nahaakna mapung faaba knowledge fangba ngamloi. adumak marei touduna leigani. yaamna paao. aduga marei-gi cheikhei waangmada laakkani aduga nahaakna asengba adu khanggani. @Sarat.
  • Nd Hodamba Khaba Yaiskul Sana-

    mamaangdasu haaikhrabara khalli. adum oinamak amukka yengbiyu.

    http://hodamba.blogspot.in/2012/09/chenglei-furup-ki-maramda-kharadang.html
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Oja eyamba panbihouro nungaina, marei uraroi nong nini matungdadi, matam khara mutlukhi gey.

    Oja eyambei wafamjingji last ta meetei ji arjya ni da taraktou manli, ariba lairiksingda yam haidai, 'Manipur Purabrta' para kari kanadoino, pakhangba bu Jabistha kai hairamba lairiksingdu paraga kok ngaonabani.
  • Nd Hodamba @Sarat-

    1. MANIPUR PURABRTA haaiba laairik amatta leite. MANIPUR ITIBRITA haaibadi lei. madudi 1940 gi matamda ibani. madu ariba laairik koude.

    2. Manipuri saahitya (isinduna thamlamba laairik)-si taangkak ahum-da fang-i.

    2.a. 18 suba chahichaa mamaang-gi saahitya. masibu ariba matam kou-i.
    2.b. 18 amasung 19 suba chahichaa-gi saahitya. masibuna mayaai chanba matam kou-i
    2.c. 19 suba chahichaa matung-gi saahitya. masina anouba matam haaina khangnare.

    3. eina nangonda paanaba haaikhiba laairiksingdu ariba matam asigini. aduga nahaakna maming laanna palliba laairik asina anouba matam-gini.

    4. eina nangonda faaonanaba hotnariba paao asi nangonda chap chaana youdramaale.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei 'Manipur purabrita' haiji lei, eingonda lei, shri pukhrambam parijat singh na ebani.
    'Manipur purabritam' haiba Atombapu Sharma gi amaju lei haina lairik amada thengnei.
    Oja eyambana thengnadraga leitey haiba chumdey.
    Ariba 18 cent. mamangi satiya dudi eikhoi di Manipuri loubaju natey karam na khangani. Adunabu lairik maming hangjakhibani.
    Puya mei thagagra kamai na hinghouriba.
  • Nd Hodamba @Sarat-

    Puyaa Mei thaabadi laairik copy amamam thaabani aduga atei copy-sing adumak leinahouba yaao-i. mei thaakhiba laairik-singgi list ama numidaangda yenghanjage.

    nangonda MANIPUR PURABRITA kouba Pukhrambam Parijaat-na iba ama lei haaibadu yaamna fare. (amuktang check toujarakkhige)

    18 suba chahichaa mamaangda leiramba laairik-sing-gi ming khangnanaba thijillu. Manipuri Saahitya-gi Itihaas ka mari leinaba laairik-sing haanna paao maduda yumfam oiraga makhaa taaba laairiksing thijillu.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Mei thagibada 'miyata singkak' ta esanlamba puya 111 mamimgdi eingondaju leijei.

    Mei thahoudaba lairik sing adugi maming khara panbirakpadi yaidana.
  • Nd Hodamba 1. Ahonglon
    2. Chakparol
    3. Charaaorongba Khungum
    4. Cheiraap Famlup
    5. Chekkhong
    6. Chengleirol
    7. Chingoirol
    8. Fambaal Masin
    9. Fambaallon
    10. Famlon
    11. Hijan Hiraao
    12. Kangla Leiyaat
    13. Kanglaa Houba
    14. Khaagemba Laangjei
    15. Khaagemba Yumbi
    16. Khaagemba Yumlep
    17. Khammoi yaangmoi Sekning
    18. Khencho
    19. Khoiju Lamok
    20. Khongjomnubee Nonggaarol
    21. Laangthabaallon
    22. Leihou Naaofamlon
    23. Leihou Nonghou
    24. Leirol
    25. Leisemlon
    26. Leithak Leikhaarol
    27. Loiyumba Sinyen
    28. Luwaang leikhaarol
    29. Mikourol
    30. Naaothingkhong Fambaal Kaba
    31. Ningthou Fisaaba
    32. Ningthouron
    33. Nongbaan Pombi Luwaaoba
    34. Nongsaaba Laaihui
    35. Numit Kaappa
    36. Nunglon
    37. Ougri
    38. Paakhangba Fambaal
    39. Paakhangba Khunthok
    40. Paakhangba Laaihui
    41. Paakhangba Lamlen
    42. Paakhangba Naaoyom
    43. Paakhangba Nongkaarol
    44. Paakhangba Yaangbi
    45. Paanthoibee Laangon
    46. Paanthoibi Khongul
    47. Phamlon
    48. Poireiton Khunthokpa
    49. Pudin
    50. Sakok Lamlen
    51. Sal kaao
    52. Samsok Ngamba
    53. Sanaa Lamok
    54. Sandhonglon
    55. Sang Paannabagi masil
    56. Sangaai Fammaang
    57. Sanglon
    58. Sating Sakok
    59. Takhel Ngamba
    60. Thaaloi Nongkhaailon
    61. Thaangmeilon
    62. Thaarol
    63. Thawaanmichaak Khenchenglon
    64. Thawaanthaaba Hiraan
    65. Thiren Leiyaat
    66. Thoudou Masin
    67. Toreirol Lambuba
    68. Tutenglon

    numidaang-da khara amaga haapcharakke @Sarat
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei 'Mee + atei = Meetei haaiba concept-ta Poireiton-gi kaangbu-na Paakhangba-gi kaangbu asibu khangnakhibadagi chatnakhibani' hairiba wafam asi karamba lairik ta yaogey hangjabani, wafam asigi dang hana haibikho aduga makha taba atei lairiksing tapna2 yengjagey.
  • Nd Hodamba madu laairik amana yaaroi. @Sarat

    POIRETON KHUNTHOKPA haanna paaro aduga mari leinaba neina waarol-sing adu paaro.

    Manipur-gi akhang aheisingna paathokkhiba che amasung fongdokkhiba waareng-singsu thijinduna neinaro. aduga fanglagadabani.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Poreiton khunthokpa di lei mamut tanadi yengdri, chaorakpa ama yengbada maduda yaodaba manli
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei 'chingkhong poreiton na poirei sitapa wangam natapapu khunthipata liengamtey' masigi wahanthokta asumna eri 'chinkhong poireiton na meetei sidaba meitei nadaba khun thirakpada leiramdrey' meetei amadi meetei naimak sijinnei
  • Nd Hodamba laairik aduga mari leinaba atei laairik-su paao. aduga laairik adugi neinarol-sing-su yengsillu. aduga

    1. Paakhangba Fambaal
    2. Paakhangba Khunthok
    3. Paakhangba Laaihui
    4. Paakhangba Lamlen
    5. Paakhangba Naaoyom
    6. Paakhangba Nongkaarol
    7. Paakhangba Yaangbi


    asisu paasi. @Sarat
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei warijidi nungairiney, eikhoigi hourakfam khangjanaba Manipuri da master toudradi yaroidouriba keinom tourey ney, angak angakpani
  • Nd Hodamba MA touraga khaktanasu yaaroidouribani.

    nahaakna fangningliba adu taanbada PhD nasu yaaroi. yaamna changsingadaba leiribani.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Nungairiney warijidi paokhong dum chan yarani 'chatla chatlaga sum sangdorakpa lambi karino?' kaina.
    Twist khwaidagi leibaji Meetei gi puwari oireyhei, eikhoi gi puwarida leiriba chayetnaba mayamji lairik ama oinaga ethokadi apabadu puwari panbada khirani.
  • Nd Hodamba @Sarat-

    eikhoida leiribasi

    1. eikhoi isaagi oiba ama
    2. mapaandagi changsillakpa ama
    3. aniduna punsinnaraga semba ama

    ahum asi leibani.

    ahum asi nahaakna sengna khanglabadi chayetnaba leiroi. houjik mee amatta waari saannaba yaadribasi ahum asi chaneinaduna leibagini. nahaaknasu haanna sengdokchaba ama chang-i.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei 'Sengdokchaba ama changi' hairibasi karino?
  • Nd Hodamba ahum asigi chaneinabadagi naanthorakpa haaibani.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Chayetnabagi khudam amakhak thamjagey-
    Pamheiba lalei lathup ki matung enna Pamheibagi machanupa 18 ni.
    Meitei Ningthourol gi matung enna Pamheibagi machanupa 16 machanupi 2 ni.

    Anisida karambana henna chumbagey.
  • Nd Hodamba LAAREI LAATHUP-pu haairabadi chumdrabani khang-o @Sarat

    PAAMHEIBA LAAREI LAATHUP haaibasu thoklaboire. eina khanglambadi BHAAGYACHANDRA LAAREI LAATHUPni. puyaa-ni haaiduna dhup thaaomei thaaduna laatnarambadagi haaijaduna xerox tourakpani yaamna waana.

    paare. madu matamduda iba natte haaiba iraai laaina adum khangle. asumna isinbagi thabak amasu marakta kanna chatthakhiba leirabani. Meetei laaining yokkhatnaba hotnabada maanglamchat-pu maraal siraga semkhiba laairik ngaaktani.

    adubu nahaakna thaanggatliba chayetnaba adudi achouba natte. 18 adudi maannaridana. machaa haaidabada machaanupaa haaijilluba oirambasu yaai.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Macha sidagi ni achouba oiraktoiji, Pamheiba karam na sikhibagey?
  • Nd Hodamba madudi printing mistake-ni haaina louba faaoba yaai. machaa 18 adu iba matam-da nupaa adu soiduna henjillamba oirambasu yaai.

    Paamheiba sikhibagi mataangda nahaakna karamna khangbage?
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Ta na thilaga hatkhi haibra keinom toubani.
  • Thingnam Anjulika Samom Nd Hodamba, thank you for the clarification. My only point is that women were and still is regarded as the sole carrier of caln identity, values etc which is not fair.
  • Nd Hodamba madam @Anjulika-

    adomgi mityeng adusu naakan amada neinaba matik chaabani.

    @Sarat-

    maduda nahaakki problem asi karino?
  • Nd Hodamba Ningthoujam Saratkumar Meitei- kanaana keidoubagi haatkhibani haaibage? achum chumda-du amuk konna khannasi.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Eiju chap chabadi ningsingdrey.
    Oja eyambagi wakhanlon amuk fongdokpiyudana.
  • Nd Hodamba Ningthoujam Saratkumar Meitei-

    waaridu nahaakna khangdrbadi/kaaothokkhrabadi haairage-

    ing 1748 da Paaikhu Laanthabi haainasu kouba Gomati maharani-na pokpa Chitsaai-da Meetei ningthou fambaal sinnaramlaga Garibniwaaj laai ningduna Konthaa-gi Uyungthen-da leikhi.

    Meidingu Chitsaai-na leibaak amada ningthou ani leibadu mathawaai lumdaduna taanthokpire. ing 1750 da amuk Thaangga-da laai nignduna leikhre. madudamuk amuk taanthoklabada paambei leitaduna Awaa-da changkhi.

    ing 1751 da Awaa-dagi amuk Meetei leibaakta kaakhatlakpada Chitsaai-na manaao atomba Tolentomba-bu thaaduna thinghankhi. thingba chatpa khongchat asida Tolen tomba-gi kaangbuna Garibniwaaj ningthouda nattana loinarakpa pumnamakpu Ningthi turel-gi Tonfaang Hiden-da haatkhibani.

    Garibniwaaj-na siramdaai-da machaa Tolentombabu kousinduna mapaa haatpa paap koknaba bor pibirammi. bor adudi 'nahaakna pokpa nachaadadi Meetei leibaakki ningthou oiba fangganu, maduna mapaa haatpa paap kokba oijou' haaibasini.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Pamheibagi machasingi mamingda 'sai' taribaji maram kari oirabano?
  • Nd Hodamba nahaaknabu kari haaina khngbage?
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Masi ei chamamnaraga leiramibani sum khanlaga maramdi khangjadey, atei ningthousingidi 'sai' ji haptaba manli eina sum khanbada. Hapa leirabadi karam2 ba hapagey khanghanbiraku.
  • Nd Hodamba Saai tappagi mataangsi eisu ningthina khangdri. haainabadi kayaa leire. adubu lousinba ngamdri. houjik haainaribasidi - 'Gosaai' gi 'Saai' adu loubani asini. adubu madu thaajbasu ngamdri aduga arthasu thoktri. hangnarakkhige.

    aduga nahaakna mamaangda pankhiba MANIPUR PURAABRITA haaiba Pukhrambam Paarijaat-na ibadu thengnare. 1917 da iba lamaai 40 paanba laairik adu ayaamba mee-da leinadre. nangonda lei haairabanina scan copy/image/xerox oinabu oirabasu fangningbadu fongdokli.

    Atombaapu-na iba laairik-si yaamkhre. Manipur itihaas ka mari leinabadi Paakhangba, Cheithaarol Kumbaaba, Manipur Pratibhaa, Manipuria Praachin Panchaangga, Meitei dharma Ariba, Manipur Itihaas (1942, p 306), Manipur amasung Meitrabaak, Meitei Leima, Meitei Meihourol, Meihoural Sakok haaibasingsini.

    thaagatchari. nahaakna eibu nouna mayaa fenghalle.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Kamai touba yagadagey haidu yenjarakey.

    Natraga Oja eyamba na Imphal da lakpada xerox kapthokasu yai.
  • Nd Hodamba che haaibasidi manba naai. scan amuktang touthoktuna soft copy thamhourabadi amuk manba naairaroi.

    laairik adu 1917 da fongba laairik-ni. anouba khutnamsu puthoktrabani.
  • Rajkumari Tamphasana mayamda meeyamda taklibara khanaba houribara mafamsibo...Nm da yaoriba meeyamse amaga amaga amata nungsi chanana wari sanade ei mangaire eina chumle khanba ei mangaire haiba meeyai ayamba oina tou.e. masira manipur meetei gi wakhalon haibadi mafamsida meeteina 90% oibaduda haijabani...
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Yengey maduju chumi.

    Eingonda leirijidi anouba khutnam gini 1985 ta nambani.
  • Laishram Sanaton sigi yek sina krmba yek nO noi Cachar D toubra
  • Nd Hodamba Laishram Sanaton- kari haainingbano bhaab taajadre.
  • Laishram Sanaton Mangang D kdai thmkhre adua ningthouja hairaga angom haise keino chenglei haisina keino
  • Apunba Manipur Tsengna Chenglei haiba Meetei gi yek lei natraga leite haibagi matangda mioi kharana nadi hainaba adum yaori mkhoi chenglei ni haina adubu madu aranbani, asengba adudi Salai Leishangthem oigadabani.
    Ningthouja haiba yek asisu aranbani, adubu mioi khrana eikhoi di Ningthouja ni hainari asengbadi Mangang haigadabani.

    Asengba achumba asi matam kaya kupsinduna thamlaklaba matungda nouhounana phondoklakpa oibana chayetnaba asidi adumak thokli. Adum oinamak mi amabu mi amana usit thouoidaba wangangna nganba haibasi chaokhatpagi khudam ama natte. Wakhal tabiu Laishram Sanaton adomna khangliba adu marik chumna phongdokpiu takpiba maongda, karem kathainabagi maong adudi adomna phana yamna chumba oiragasu adomgi tung innbinaba kana leiroi.
    Thagatchari
  • Khaba Yaiskul Sana Mangang-Ningthwja, Chenglei-Leisangthemda yetnabagum Kha-Nganbasu khrana amakhktani aduga khrana anini aduga khrana amuk Khaba khktani Nganbagi suthang/chwda naoda leitre mutkhre aduga khrana amuk Nganbana aymbani KhabaD mutsnlkA hyri, maCgi matangdaD kari hyBningi ? Wafm khra thmByu@Apunba Manipur.
  • Apunba Manipur @Khaba Yaiskul Sana Khaba Nganbagi matang asi eisu marik chumna khangjadri aduna ngakpigani matam kharadang ga loujakhige.
  • Nd Hodamba Laishram Sanaton-

    Ningthoujaa asi Mangaang haairagasu khangnei.

    Apunba Manipur-

    Chenglei haaibasi leirammi, leiri. masi Saraang Leisaangthem haainasu khangnei. maramdi Chenglei-na furup kaanglup ama oina Meetei-da tillaga Salaai ama oiraknaba hotnabada Saraangthem kaangbu amasung Leisaangthem kaangbu asina khwaaidagi masing yaamna tinkhibani. maram aduna Chenglei-bu Saraang Leisaangthem haainasu khangnaribani. kanaagumbana Salaai Leisaangthem haairabadi madu laalli. Salaai haairoidabani.

    Ningthoujaa haaibasi konna semkhiba waahei oiragasu Paakhangba-gi chaadaa naaodaa oiriba MEETEI kaangbu (furup kaanglup machaasingna amatta oidringeida Paakhangba-gi kaanglup asikhaktabu Meetei kourammi) asibu Ningthoujaa adumak koubana henna chummi. maramdi haairiba kaanglup asida Mangaang-na laan-da maaithiraga Meidingu Naaothingkhong-gi matamda MEETEI (houjik Ningthoujaa haaina khangnariba)-da tinbani. adum oinamak kanaagumbana Mangaang haaibada chatnakhiba-khangnakhiba oibagi akaaiba leihandabagi waani. Meehouron thibada Mangaang-da taaba mee amatta houjik faaoba puthokpa ngamdri.

    Ningthoujaa haaibana laallaga Mangaang haaibana chumbagi waa leite.
  • Nd Hodamba Khaba Yaiskul Sana-

    1. ichin-inaao waari kayaa saanakhraba matung-dasu nahaakna Mangaang-Ningthoujaa, Chenglei-Saraang-Leisaangthem asi chayetnabani haaiduna amuk claim tourabadi madu yaamnamak awaabagi masak oire.

    2. masida chayetnaba amatta leite.

    2.1. furup kaanglup-singna marannai oina leijaringei matamda Kanglaa-da fambaal tongkhiba Paakhangba-gi kaangbu asibu MEETEI kourammi.
    2.2. Mangaang haairibasina MEETEIda Meidingu Naaothingkhong (663-763 AD) gi matam-da tinsinkhi.
    2.3. furup kaanglup pumnamakna MEETEI-da tillaba matamda MEETEI gi leingaaklon makhaada leirubana maram oiraga MEETEI kaanglup asibu NINGTHOUJAA haaina khangnakhi.

    3. KHAA-NGAANBAgi mataangdasu ichin-inaao yaamnamak paao faaonakhre aduga houjik faaoba chayetnabani haaina nahaakna louramli.

    3.1. KHAABA amasung NGAANBA haaibasi kaanglup anini. (madugi maramda haaiba yaaba haaikhre haaina khalli).
    3.2. NGAANBA kaangbugi luchingba adugi manaao-gi kaangbu oina KHUMUKCHAM haairiba kaangbu asisu leirammi.
    3.3. NGAANBA-na KHAABA-da punba matam-da manaao oiriba Khumukcham kaangbu-su mayaambagi matung induna yaaokhibani.

    3.4. KHAABA amasung NGAANBA kaangbu-gi yumnaak taakhibagumna KHUMUKCHAM-gi yumnaak taakhiba leitabana maram oiraga KHUMUKCHAM asina Khumukcham haairiba yumnaak oina leihoubani.

    masida chayetnaba amatta leite.
  • Kha-Nganba Prince Nd Hodamba

    Is Kha-Nganba Was Made Up Of 3 Clans, Khaba, Nganba & Khumukcham ?

    >Which One Is The Largest Clan Before Merge Into A Single One ?
  • Nd Hodamba Kha-Nganba Prince-

    hoi ahum asi pullaga KHAA-NGAANBA asi semkhibani.

    KHAABA asi yaamna chaaorammi. aduga makhoi asi mingchat leina paallamba kaanglupni. Paakhangba-na Moiraang-da laanjelluba amasung Khaaba-gi luchingba Khwaai Nongjengbam Pibaa asibu Moiraang Chaaoba Melleiba-gi tenna thaaduna haatlaba matungda KHAABAna maaikei salaai khangdana KANGLAA thaadoklaga chenkhibani.

    1. KHAABA kharana Taangkhul Machiba oikhi.
    2. KHAABA kharana nongchuplom-da chenkhiduna Kabui Nungnaang haaiba kaangbu oikhi.
    3. KHAABA kharana makhaarom-da chenkhiduna Mahou Lontaai haaiba kaangbu oikhi.
    4. KHAABA kharana Angom Pureiromba-da chensinduna changjafam loukhi.
    5. Nongaanba kouba amana luchingba KHAABA kharana amuk Paakhangba-da changjaduna hinghou-i.

    asumna KHAABA-na piksillakpa asida furup kaanglup amagi saktam semgatlakpada mateng oinaba NGAANBA amasung manaao Khumukcham kaangbu-ga punsinnaduna KHAABA-NGAANBA haaibasi semkhibani.
  • Kha-Nganba Prince Nd Hodamba

    Among The Three Clans, Which One Is The Largest In The Present ?
  • Nd Hodamba madu akaknana haaibadi waagani, thidoktuna khangdokpadi yaagani. adubu Khumukcham-di yumnaak taahoudabana masaamak yumnaak oina leihouribani.

    eigi primary assumption -da Khaaba-na yaammamba yaai haaina khalli. hypothesis asi test touba yaai.
  • Sairem Bikram Nd Hodamba,marup nahakpu thagatchari,nahakna wahang khudingi paokhum piba ngambase wari khangdana kanasu ngamloi,adum thijinbiu adomna meetei laining chatte hairasu meetei laining chatpa miwoidagi gyan yamna laiba malli....achumba -alanbadi haiba ngamde,wari makha adum tabiraku khangdaba kaya khangjahauge.
  • Nd Hodamba ojaa Sairem Bikram-

    1. PUWAARIgi maheiroi oiba nattraga thijin humjinba nattraga khangnaba hotnabada saagei jaat, kuchu kumen nattraga laaining-laaison-gi makhaa ponde.

    2. MANUPUR-gi PUWAARI asi prithibee asida leiriba laaining-laaison chatningba ama chatpa meesak amana khangba yaai.

    3. ojaa Gangumei Kaamei Meetei natte, Meetei laaining chatpasu natte adubu Manipur-gi PUWAARI khangba meeyoi mangaa-i manungda mahaakki mamingsu lemjaningaai oiba mawong-da leibani.

    4. non Hindu amana Hindu laaining chatpa amadagi henna khangba yaade haaiba leite. aduga non Christian amana Christian amadagi henna khangba yaade haaibasu leite. adugumna Meetei laaining chattaba amana Meetei laaining chatpa amadagi henna khangba yaade haaibasu leite.

    masidi mee-mee-dugi khangnaba hotnaba adugi makhaa polli.

    aduga authenticity -gi waafam-di, adomna cross check toubiyu aduga laallamba mafamsingdu taakpirak-u. eina share toujaribasingsi 1992 dagina ngasi faaobada taansinjaba knowledge aduni. makhaa taana thijinningaaidi yaamnamak leiri. khong thaarakpada ngaairi. chatkadaba, khanggadaba, thigadaba yaamna waatli.

    adombu thaagatchari.
  • Manipur Imphal Eyamba @sairem bikram,oja Nd hodamba da christain laining chatle na saoriba meeyam du apangbani haina louye,eisu matam amada Nd hodambasi yeknabagum khalame adubu ojaga loinarakpa amadi ojagi wakhal kaya khangba ngambadagi ei madugi wakhal adu thadokhibani.khongjang ama changsinge hairabadi heeram adugi maramda mamut tana khangadabani,laaining laison masak khangdana meebu hunduna ngangliba meeoi sing adu laaining laison masak khangdabagi pangkhakni.
  • Sairem Bikram Adumakni eihakna haijaningbase,marup Nd Hodamba da leiriba gyan ase tasengna eingondasu leite aduna mahakna meetei eikhoigi enatka mari leinaba yamna akuppa wari kaya khangbase yamna thagatningaini,ming oinadi panjararoi mahakpu kharani mamangda mayamna yamna tathi,tayoina taubikhi aduda nungaibidabagi wafamni,eihakti tasengna thagatchei mahak Barak Tampak-ta pokpa meetei macha ama oibana,eihak fajanna khangi mahak haujik meetei laining thadoktuna christean laining chatlibani....Ado eihakna khara pamujabatani maramdi marupna karigino eikhoigi suk fajaraba/achetpa laining lei-leina ateigi laining laururiba...kari nungaita leikhibage,warauba yade mase wahang ase esagi oibani adubu marupni haiduna hangjabani..nahak gumba miwoi ama eikhoidagi mayeng tabase eikhoigi mangjabani,aduna khara takpiraku adomgi wakhal hongbagi maromdo?
  • Nd Hodamba ojaa Sairem Bikram-

    Christian laaining chatlubasi atei karigisu oirammoi, Isor-na eibu lambi adugidamak khangatpiba adugi oiramgani. mahaakki ningbiba adu eigi punsida mapung faahanbiba oiramgani. ateidi ei khangde.
  • Kha-Nganba Prince Nd Hodamba

    Is "Khaidem" Yumnak Belong To Which, I Mean Khaba Or Nganba ?
  • Nd Hodamba KHAAIDEM asi NGAANBA-ni.

    -Meihoubalon Sanggaai Fammaang-
  • Kha-Nganba Prince Nd Hodamba

    Which Are The Yumnaks That Belongs To Nganba Clan ?
  • Nd Hodamba Kha-Nganba Prince-

    1. nahaaknasu khara thijingadra nattraga adum hangduna leigadra?

    2. naahaakna thijinbada nungaainaba khara haaige-

    2.a. Aheibam Thongaam
    2.b. Khundongbam.
    2.c. Tekcham.
    2.d. Thinbam
    2.e. Thongaam
    2.f. Meihoubam.
    2.g. Waangbijam

    asi NGAANBA ngaaktani.

    makhaa taana thijillaga khangdokpa yaaba yumnaak kharana Laairellaakpam, Hidaakfaanbam, Laanggoljam, Kabrabam asinachingbani.
  • Kha-Nganba Prince Nd Hodamba

    I Will Research And It Is The First Step So Please Tell Me All The Yumnaks Belongs To Khaba Clan.
  • Nd Hodamba nahaakna KHAABAROL, NGAANBAROL, KHUMUKCHALOL paabinaba haaijari. Kha-Nganba Prince.

    Nongjenbam/Nongchenbam amasung Khuraaijam asi KHAABAni haaiba sengle. ateidi thiba taari.
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Pakhangba naoyom ga Pakhangba yangpi gadadi meetei koubei wadu yaodaba manli
  • Nd Hodamba hoi adum thikho
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei Pakhangba yangpi di ong ga yaowi, pagadaba tanbu tanli
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei 'konchin tingthokpa' haina sijinaba lairik amaju leiraminey, angak angakpani, mai2 apamba oiramanley
  • Nd Hodamba natte. animak adum kounabagini.

    Meetei Meitei
    nipaa nupaa
    ngaraang naraang
    mingsel nungsel
    tukthaba tuthokpa tingthokpa
    asinachingba
  • Ningthoujam Saratkumar Meitei aduda nipa nupa, ngarang narang, mingsel nungsel di wahanthok chap manei, ateijidi khetnarakee
  • Nd Hodamba aheiba wojaa yaambanina maana maana khangbadu haainarakpanidana
  • Prameshwor Ningthoujam Mangang salaigisu haibirak_u.
  • Nd Hodamba MANGAANG haaibasi houjikki matamda NINGTHOUJAA asiga amatta oina lou-i. tasengnadi anisi tongaan-tongaanba, houfam saatfam tinnadaba kaanglup-singni.

    NINGTHOUJAA haairibasi MEETEI haaina khangnaramba kaanglup asini aduga MANGAANG haaibasina MEETEI (NINGTHOUJAA) ningthou Hongnemyoi Khunjaaoba (Naaothingkhong, 663-763 AD) gi matamda laanda maaithiduna tinsinkhibani. Prameshwor Ningthoujam

10 comments:

  1. maibam ga yanglem ga yek ti mannare sairuk ti tinnabra tinnadabajatla.??

    ReplyDelete
    Replies
    1. YEK tinnarabadi SAAIRUK tinnabara haaiba hangnade.

      Delete
  2. chanamthabam gi yek salai si kari oigadra ? mee na di ningthouja ni hi aduga ningthouja group ta di youde.
    ado mashi gi yumnak si bu anoubara?

    ReplyDelete
    Replies
    1. CHANAMBAM amasung CHANAMTHAABAM asi amatta oiramba yaai. animak anouba yumnaak ngaaktani. CHANAM chaaba houbagi CHANAMBAM oikhibagumna CHANAM thaaba houkhibagi CHANAMTHAABAM koukhiba oigani. animak NINGTHOUJAA ngaaktani.

      Delete
  3. karigumba wafam amakhakta hangatchage....eigi yumnak asi asem ni hairiba yumnak asi eina yengjaba matamda khuman yek ki kanglup ta yaoba thengnajei adum oinamak akhang aheisingna takpibadi hairiba yumnak asi moirang yek salai ni haina takpi adubu henna chamamnaribadi khuman yek ki kanglup ta yaoraga yum asigi nakal da 'ashem (moirang)' haina thengnajei....hairiba yumnak asigi asengba yek asi ani thoklibra natraga khuman dagi moirang da honglaklibra haibadu khangbiragadi amuktang khannaminasi....

    ReplyDelete
    Replies
    1. KHUMAN ningthou SARAAYAANG-na Waangamlon KHONGAAIKHONG-da pokpa mapaari 5 gi manungda yaaima oiriba SOIPAAI TAAIBANGJAAMBA-gi ee-dagi KHUMAN yumnaak 5 taakhi.5 gi manungda ASEM-su amani. ASEM-si KHUMAN asengbani. MOIRAANG yek-tasu ASEM leiriba asi ASEM yumnaak asina MOIRAANG INBA kou-i. matou asumna yumnaak amana tongaan-tongaanba yek inba lei.

      Delete
  4. yek anisigi manungda eikhoina apamba amada chatchaba karisu akaiba leitabra....??laigi laison tinson twrakpakanda akaiba fataba leigadra..??

    ReplyDelete
  5. yumban punsida akaiba leibra....??

    ReplyDelete
  6. nakhoibu KHUMAN oibra MOIRAANG oibra? oiriba aduda adum leibiyu.

    yek tinnadrabasu yumnaak maannarabadi yumbaanminnaganu.

    ReplyDelete
  7. OJA Huirongbam se Ningthouja dasu yaowi amuk Luwang dasu si gyan taba ngamdre... achumbado haibirako Huirongbam se ningthouja gi oidoiro natraga Luwang gi oidoiro

    ReplyDelete