Friday 28 June 2013

JAINTIA-gi asamba PUWAARI (Meetei-gasu mari leinarammi)

Meetei leibaak-ki Nongchup-ta Meetei-ga mari  leinaba lam khara

Jaintia terrirtory-da tea plantation 16-18 century.
Jaintia-gi leifam asi Cachar-gi Awaang-nongchup romdani

makhoi DOILOI 12-na paanba lamni haaibagi KA RI KHADAR DOLLOI haaina kourammi. Syntengs (the tribe of the rulers) haainasu khangnarammi. konnathangda, Hindu laaining changsillaklaba matungdagi Durga-gi saaiyon-ni haaina khangnaba Jainti Devi-dagi Jaintia haaina khangnakhibani haai. makhoi-na Khaasi lon-ga nakna maannaba Mon-Khmer haaibasi ngaang-i.

DOLOI 12 (1, Nartiang Elaka, 2, Jowai Elaka, 3, Nongbah Elaka, 4, Nongjngi Elaka, 5, Raliang Elaka, 6, Mynso Elaka, 7, Shangpung Elaka, 8, Sutnga Elaka, 9, Nongphyllut Elaka, 10, Lakadong Elaka, 11, Amwi Elaka, 12, Nongtalang Elaka) gi luchingba-na matam kuina paallamlaba matungda makhoi pumnamakki oiba ningthou ama khannaba waarep lounarammi. waarep adugi matung inna U Loh Ryndi Pala-na ngaa-dagi mee ollakpi Ka Lidakha-ka pokpa machaanupi Ka Rupanga-gii chahi 14 dang ngaairiba machaanupaa U Iakor sing Sutnga-bu semgattuna ningthou oihankhi.

houjik faaobada U Lakor sing Sutnga-na Jaintia kingdom-gi ahaanba ningthouni haaina yaanari. adubu waari asi chinthaang-da leikhibana karamba chahida paankhibano haaibadi ngamdre. puwaari-da laachallaba ningthousing adudi-

Prabhat Ray (1500–1516)
Majha Gosain (1516–1532)
Burha Parbat Ray (1532–1548)
Bar Gosain (1548–1564)
Bijay Manik (1564–1580)
Pratap Ray (1580–1596)
Dhan Manik (1596–1612)
Jasa Manik (1612–1625)
Sundar Ray (1625–1636)
Chota Parbat Ray (1636–1647)
Jasamanta Ray (1647–1660)
Ban Singh (1660–1669)
Pratap Singh (1669–1678)
Lakshmi Narayan (1678–1694)
Ram Singh I (1694–1708)
Jay Narayan (1708–1731)
Bar Gosain (1731–1770)
Chattra Singh (1770–1780)
Bijay Narayan (1780–1790)
Ram Singh II (1790–1832)
Rajendra Singh (1832–1835)

Meidingu Chingthangkhomba (1763-1798) na Ganggaa-da lengba matamda changbiramnaba haaijarakpa Jaintia ningthou adu Ram Singh II asi oigani. mahaak-ki matam asida Meidingu Faalok Waairang Paamheiba (Chourjit, 1803-1013) nasu changjafam louduna leikhibani.

Cachar-bu British Dominion-da chansinkhiba matam (1835) asimaktada Jaintia kingdom-su chansinduna makhaa atei samthakhide.

reference:
1. http://jaintia.nic.in/history.htm
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Jaintia_Kingdom
3. http://www.historyfiles.co.uk/KingListsFarEast/IndiaJayantiyas.htm