Saturday 26 April 2014

Moirang lalhanba gi wari-da eigi waahang khara


wari ebirak pa
#Khongnangthaba Ningthemcha

"Moirang lalhanba gi puwari......."
kangleipung leimayol dagi poirei
atambada santhong pangna leiba moirang kouba pankoinungda,maichou
lalhanba hiyangei thagi thabal 30 ni yumsakeisa korouda taibang mikap
thokhi. Mabu pokpa panthou gi koloidi moirangthem moba aduga palem
gina ha-ngarei haina mingounei, taloi gi koloina memicha haina
mingounei. Mahak chingu thangjing gi yaibirel na taibang mioipok ta lang-
onduna taibanglen da khongdarakhi. Chingu lai mayambu koina lengna
palli haibagi chingu thangjingbu" ebudhou thangjing koirenglai" haiba
dagi asum theitharaktuna "koirellai" asumna khangnakhi. Asigumba
chingu lalhanba su - sha laan da, khutsu khutlai da, mukna kangjei da
amabu oirabasu amabu oirabasu lal(lam) khudingda hanna heijadunata
lakle, param asidagi lalhanba haina koloikhibane. Mahak asi chingu gi
param erat thounirol kayadasu heithoi singthoi ba oi asina pari nawa
oiringei dagi kangla enungda thourei thouda pangduna leirakhiye asumna
kangla gi thouda puduna leiringei chingu khongleithabaga mahei tanakhi
(mahei tanabagi wari adudi chingu khongnangthaba gi matangda
panjakhibana sidadi panjadre). Khongleithaba na mangonda gi mahei
hellabanina yambung haina mingoukhi. Mahak asi ningthou gi amaiba
oibanina kangla da adum leirakhi. Ningthou pamheiba sana haktakta
meeram gi pandit santidash kangleipak ta amuk changlakhi. Haktaksida
ningthou gi thou-ongdi leipak asida ramandi dharma sandoktuna kanglei
enat ki erat thounigi oiba chatnarol pumnamak maru fukna muthatpani.
Santidash na kangla enung yousillakpada ahanba shathengnaba maichou
di lalhanba oikhi. Kangleicha singi elhoungei dagi leijarakpa pari puri
amadi laining laison nachingba param kayada mahakna santidash ka
ningai sangdannarakhi adubu pamheiba na santidash ki chirol enduna
ramandi dharm da pukning lupkhibana lalhanba gi yawa singdu thoudu da
eshing chaiba gumkhi. Mahakna ramandi dharm mada asuk
hakchinkhribasi meeyancha gi ee yansinkhiba gi param leibanani.
Ningthou na mahakta natana kangleicha singbu huptuna ramandi dharm
da laiming louhanduna enatki laining laison hongdoknaba namduna
thourei thouda kaya pangba hourakle . Lalhanba busu laining asigi parei
ennanaba thou-ong kaya nansillakhi adubu chingu lai gi lang-ollaba
lalhanba na enat ki thourei thouda kannaba thawai khubak ta haptuna
mating utkhi param asidagi lalhanba ningthou yeknaba oina thokhre.
Meetei gi erat thouram laining laison gi thounirol kayasi manghan naba
haiduna meetei gi puwari puya sing chingu lai na lengba lai gi lik-kumba
lairik singbu khambi changduna maru fangna manghannaba kaya tourakle.
Santidash na hairake meetei ningthou pamheiba, ningthou na raman di
dharm mada laiming lourabani na nahakna hannagi meetei gi erat
thounirol gi mayeksing asi manghandra badi leipak miyam hupna raman
di asibu chat-hanba asi oithoklaroi aduna meetei nakhoi gi hanna gi
leiramliba puya pumba nahaki yathangna khomgatnaba thourang puya
sing asi khambi mei changduna mayeksing manghansi asum tourabadi
meetei leipak meyam pumbana ramandi dharm changlagani haina paima
wakhal khankhi. Santidash ki chirol tung inna ningthou na puya kaya
khomgat tuna khambi mei changkhi aduga ningthou na pange khallakpa
thouramda lalhanba na apanba oire khanbadagi mahakpu fasi piduna
angang olhankhinabagi yathang pikhi ningthou gi yathang tung inna manai
masaal singna lalhanba fasi tounanaba thourang toukhre. Lalhanba su
meeyancha gi laining param ingadabagi sarukpudi fasi sagai kabaduna
henna haraona yakhi asumna fasi thourang loirabada khanghoudana
chingu khongleithaba faoraktuna ningthoubu khambi meirina koisinduna
thamkhi asumna ningthouna lalhanba bu angang olhanba ngamkhide.
Asumna awaba kaya sathengnaduna matam kaya hinglamlaba matung
shathup lamdai matam yourabada maichou 7 mak punna waroiching da
unakhi . Mahak enga gi 30 ni noimaiching korou da leihao pambi oina
lang-onduna shathup khi pamel asina leirang amatang leisat tamlaklaba
amadi pamel gi akangba usha da anouba yenning hullaklaba wanglen da
nouna lang-on touduna taibanglen da khongdaraklaba ni khango.... hayum
sidaba mapu


eigi waahang-

ibirakpa mee-duda makhaagi waahang-singsi amukta hangbiyu Meghajit Thoudam

1. 'maichou lalhanba hiyangei thagi thabal 30 ni yumsakeisa korouda taibang mikap thokhi' haairibasi karamba chahidano?

2. ' lal(lam) khudingda hanna heijadunata lakle, param asidagi lalhanba haina koloikhibane' adu oirabadi Lalhanba koudringeida kari kourambage?

3. pari puri amadi laining laison nachingba param kayada mahakna santidash ka ningai sangdannarakhi' haaiba mataangsida ing 1735, Lamdaa 13, Iraai numit-ta Guru Saanta Daas-ka Moiraang Lalhaanba-ga Sikhong Ningen-gi anouba thumkhong touba chatminnarubaduna karamna toubano?

4. 'Lalhanba su meeyancha gi laining param ingadabagi sarukpudi fasi sagai kabaduna henna haraona yakhi' haaiba mataangsida ing 1745  Ingen 10, Sagolsen da Paamheiba-gi majaa ibungo Ngoubraam Saai-ga Moiraang Lalhaanba Katwaan-gi masunupi-ga luhong-khongdongngibasi makhoi masen yeknabagira? masigi mathakta 1748  Ingaa 1, Leibaakpokpa da Moiraang Lalhaanba Katwaan-na Ningthem (Paamheiba)-gi sanggaai ama Raamnagar-da saabi haairibasi makhoi masel yaandabagi khudamla?

5. 'shathup lamdai matam yourabada maichou 7 mak punna waroiching da unakhi' haaibasida yaaoriba maaichou 7 asi kanaa-kanaano?

6.a. 'Mahak enga gi 30 ni noimaiching korou da leihao pambi oina lang-onduna shathup khi' haaiba mataang asidana karamba chahida thupkhibano?

6.b. 'Mahak enga gi 30 ni noimaiching korou da leihao pambi oina lang-onduna shathup khi' haaiba mataang asidana ing 1751 Poinu 26, Yumsakeisa da Tolen Tomba-gi kaangbu-ga mapaa ibungo Paamheiba-gi kaangbu-ga Tonfaang Hiden-da thengnare. Thengnaba asida khut thoknarakpadagi laan-gi thouraang yaaodaba Paamheiba masaa yaaona mahaakki machaa-manaai oiba khongloising masing yaamna Tolen Tomba-gi kaangbu-na haatkhi. Sikharabasing adudi-

Ningthourel Paamheiba, majaa ibungo kokhan-laaihan Syam Saai Khuraailaakpa (Araambam Chanu Linthoingambi-na pokpa, masaa-gi chahi 13 ta ngaairiba), Kisor Saai (Moiraangthem chanu Kunjaraani-na pokpa), Moiraang Lalhaanba Katwaan, manaao Feidaa Hanjaba, manaao Sellungba, Baamon Waari liba Hanjaba mapaa-machaa, Brahmaraam, Krishna, lamboiba Loka Daas, Angom Chandramani, Naoroibam Sellungba, Ningthoukhongjam Kaamdev, Ningombam Syamraam, Waangkhei Maaimu Feidaa Hanjaba, Takhel Lambu Laairen Tumba-nachingbani.

masigi siba asida MOIRAANG LALHAANBA yaaorammibasina karamaaina tourino?

No comments:

Post a Comment