Sunday 13 April 2014

Manipurna kendra sarkaargi mapaan taangduna leiba


State amagi khwaaidagi chaaoba revenue incomesi- sales tax, property taxes amasung intergovernmental revenue-sini haaina lounei. Bhaaratki manungda Karnataka raajyana GSDP (Gross State Domestic Product) puthokpasi makhaagi sector ahum asidagini. Makhoi ahum adudi-

Primary: Agriculture, Animal husbandry, Forestry, Logging amasung Fishing yaaona.

Secondary: Mining, Quarrying, Manufacturing, Construction, Electricity, Gas amasung Water supply yaaona.

Tertiary: Transport, Education, Storage, Communication, Trade, Hotel, Restaurant, Banking, Insurance, Real Estate, Businesski thabaksing, Public Administration amasung atei service-sing yaaoragani.

Ahum asidagi kaarakpa apunba senfamgi chaada 19.2%, 26.2% and 54.6% mathang sitna primary, secondary amasung tertiary sector-gi GSDP income oina ing 2006-2007da fangba ngamkhi.

Manipurgi CMna manipurgi income-si- Lam, Mei, Transport, Excise amasung isingkhaktadagi laak-i haairi (22-07-10, Huiyen Laanpaao). Masina chahi amada touriba apunba chaadinggi 10% khaktamak fangba ngammi haaina palli. 90%di Manipurna Kendra sarkaargi mapaan taangli haaina thambiri. Neinaduna yenglabadi-

Lam – masida sarkaarna chaang naaina fangba natte.

Mei – Manipur sarkaarna chahi khudinggi lupaa kror 10gi chaangda mapaandagi mei leiri. Mizoram rajyana chahi (thaa haaina palli) da lupaa kror 30 henna khomgatpa ngamlaga Manipurna ngamdabagi CMna nungnaangba fongdokkhi.

Transport – transport-tagi Manipur sarkaarna fanglamgadaba income-si karino? Transportationdi paralyze oibani haaiba yaadre. Chaanana sikhrabani.

Excise – officersingna fanglambadi yaai. Sarkaarnadi fangfam thokpadu fanglamgani thaajade.

ising – yengnarurabadi ising-gi khajanaasu meigi bill-gum fangdaba oigani.

Masidagi eikhoina sarkaargi thousinda leiba asonbaduga konnana loisang-gi thoumising amasung general public-ki thoudaangda, toufam thokpa masak khangdabagi mamidu mayek sengna uba fangli.

Sarkaardi dukaandaarni. Maagi dukaan ningthina chalaaiba ngamba taai. Asotpa customer-singdagi karamna sel loukhatkadage haaiba khangba mapu oiba taai. Dukaan chalaaiba ngamnaba mari leinaba karmachaarising khanba taai. Anouba thousin semba amasung madubu chatnahanba ngamba taai.matenggidamak atei raajyasinggi expertsingbu matam-matamgi oina nekpa yaai.

1 comment:

  1. Center di thadarak ee pot ne, aduda manipur sarkaar na wok aga adugi saruk kaya thokpagi amakhakna development ta thadabanidana... adudadi Manipur di Stone Age ta yougadou khatang ngairedana..

    ReplyDelete