Saturday 17 November 2012

CHAHI TARET KHUNTAAKPA-si SOKPAAONGAMBEE-na thokhankhibani

CHAHI TARET KHUNTAAKPA (1819-1826) thoktuna AWAA-gii makhut-ta taahei-uhei-tamheidaba meeyot-meenei kayaa thoktuna khunjaai-leichaainakhiba, khuntaak laansinakhiba, MEETEI na (Paangal, Kabui amasung Bishnupriya yaaona) laanjennaduna Assam, Meghalaya, Tripura, Myaanmar amasung Bangladesh faaobada choithokkhiduna khundaa-leitaakhibasi MAMAA oibi amana IKAAIKHIBA dagi oiramle.

MAMAA oibee adudi kanaasu natte, Chourjit (Faalok Waairang Paamheiba) mahaaraaj pokpi aduga Maarjit (Nongpok Waairang Paamheiba)-pu chaaonaba yokpirakkhibee mamaa sija Chingaakham Chanu SOKPAAONGAMBEE ni.

Bhaagyachandra (Chingthangkhomba, 1759-1762, 1763-1798) na Khumbongmayum chanu Tarang Laanthabi-da pokpa Biswanth (Khongjaaingamba)-bu ningthou oihanningbadagi loutunaduna ningthou Laabanyachandra (Loiren Khomba, 1798-1800) bu haatkhi. adubu ningthou oihanbadi ngamkhide. mapudhou Ananta Sai mantri-gi thousil-dagi Madhuchandra (Tamlenkhomba, 1800-1803) bu fambaal fanghankhibani. fambaal-da leiringei ikui kuidana amuk fambaal kallakpa Chourjit-na Nabadwip-ta chatkani haaisinnaraga Cachar-da theiduna leiraga Meetei machaa mayaam ama khomduna mayaamba Laabanyachandra-gi mathakta laandaarakkhi. paao taabada Madhuchandra-na Senaapati oiriba manaao Maarjit-pu Sagol tongba laanmee mayaam amaga loinana Sangaaithel-da Tengol saaduna laan ngaaknaba sem saaraga leikhi. Chourjit-na laan hourakpa aduda waarouduna Madhuchandra-na Chourjit-ki mamaa ibema SOKPAAONGAMBEE da 'imaa Sija, nachaanupaa-na fambaal mungadabagi ithakta laandaarakle, ningthou eigi naakta leibiraganu najaa ibungo-gi naakta lengbiro' haaina fongdoklure.

waahei aduda ikaai nungsi yaannakhraba SOKPAAONGAMBEE na machaa ibungo Chourjit-ki manaaktadi chattaduna mayaamba-na laandaarakpa maaiyoknanaba chatkhiba Maarjit-ki manaakta chattuna kaplure. 'imaagii ibungo Maarjit, nangbu pokpi namaa ibema-na nahaakpu pikna hundoklambadagi nangbu eina ee matumdagi ichaa sakna chaaonaba yoklakpani. namaa eigi awaabase nahaakna amuktadi kokhallu. Chourjit nachin-nanaao unaramlaga imaadi sijakhrage khanduna laaklabani. imaagi ibungo, nayaambung Maduchandra-na imaabu mahaakki leibaakta leibiraganu haaiduna taanthokpirakle. imaadi siba nattana Meetei leibaak-tadi leifam leitre.'

yokpirakpi mamaagi thamoi sokpa waaheise taabada Maarjit-na nungaaikhidraduna 'nachaabu kari toujou haaina taakpibage, imaagi apaambado nachaa-da taakpiro' haaina hangjarakle. maduda SOKPAAONGAMBEE na 'imaagi ibungo Maarjit, nahaakna nayaambagi mateng paangduna nakhoi anina meechang amatta oiduna konungda laandaabada imaagi bor-dagi lepnamak mangol oiyu. nayaambung Madhuchandra taanthoklaga nachin-nanaao-na chahi mangaa-mangaa ningthou oinaduna leibaak ngaakminnou. amana ningthou oiringeida amana Yubaraaj oiyu' haaina taakpikhi.

asumna Chourjit-ki maaiyokta leplamba Maarjit-na meechang oisillaga matu solhouraba mayaamba Madhuchandra-bu taanthoktuna ningthou oibada chahi mangaa hellaba faaoba khubam sindoktabagi waahoudagi CHAHI TARET KHUNTAAKPA haaibasi thokkhibani.

mamaa sija SOKPAAONGAMBEE gi ikaaikhiba amasung nungaaikhidaba asina Meeteigi PUWAARI mamaai theiduna ngasigi oiriba saktam asi saagatlakkhibani.

1 comment: