Thursday 11 October 2012

NUPIsingna SALAAI khangnaba setnaba FI-sing

NINGTHOUJAA - thambaal machu, kuhi kum amasung angaangbana laangba 
LUWAANG - higok fanek nim machu-ga amubaga laangba
KHUMAN - kumjingbee fanek, amuba marakta yaamna kupna angoubana laangba
ANGOM - langhou fanek, angoubaga amubaga laangba 
KHAA-NGAANBA - chigonglei machu fanekta amubana laangba 
MOIRAANG - hangaampaal fanek-ta ngaangleinabana laangba 
CHENGLEI - loirang fanek, ngaangleinabaga angoubagana laangba 
 _ _ _ 
Q: Ningthoujam Saratkumar Meitei

Salai ji 7 subra 9 subra simatang haibiyu.

A: Nd Hodamba

yek 7 salaai 9 haaibadu gottra haappa yaanabani. masi amuk laaibungdhou 7 laairembi 9 gi concept-ta pusinduna chayetnahanba hotnabasu leibani. MEETEI gi apunba saktam semgatlakpa matamda choina taarambasingna 7 ta supchinkhiba leiba aduda henna thaajaba thamlaga 7 haaina thamjakhibani. source adudasu adumak pallammi.

mataang asida sengdokningba waafam amana yek/salaai haaibasi maannaba waahanthokta louba paambagini. aduga masina amuk furup kaanglup amamam oina leijaramba adugi saktam laaknaba hotnabaromda naksilli haaibasini.
Q: Ningthoujam Saratkumar Meitei

Masi twist ama adum leida. Mangang ga Ningthouja gaji maneira manadrida gyan sukta tadrey.
A: Nd Hodamba

Mangaang-na Ningthoujaa-da tinkhibasi iningthou Naothingkhong-gi matamdani.

tinkhraba matungda animakpa amatta oina khangnakhibani. houjik faaobada mee amattana mahaakki paaron-puron thibada Mangaang-da taai haaiba ngamba amatta eina thengnadri. houjik faaobadi Nongda Laairen Paakhangba-gi chaaron-suron-da loinamak taaba thengnari.
Q: Bidyasagar Khoirom

Oja mangang haibana chumamgadra khalli......Moirange tronglaobi da houjik mangang luwang khuman kuru ahumge ibuthou pakhangba safonlakpage video eingonda leijare...
Q: Ningthoujam Saratkumar Meitei

'Ningthouja' haibasi karamna kounakhibagey, Nongda Lairen Pakhangba gi mamangda ningthouja haibasi leiramdabara?
A: Nd Hodamba

karamaaina chumdoino? @Bidyasagar-

MANGAANG haaiba meeyoi kaanglup asi Meetei ningthou Naaothingkhong-na ngamduna Meetei-da tilhankhibani. Naaothingkhong-gi matamdagi MANGAANG haairiba kaanglup asigi puwaari loikhrabani.

@Sarat-

'Ningthoujaa' haaibasi furup kaanglup machaa-sing (Angom, Luwaang, Khuman, Khaaba-nachingba)-na MEETEI (Nongdaa Laairen Paakhangba-gi kaangbu) da tillaba matung kaainathangda makhoi-gi leingaaklon makhaada leirakngeidagi NINGTHOUJAA haaina khangnakhibani.

tongaan-tongaanba furup kaanglup machaa-singna maagi maagida leiringei matam-da NINGTHOUJAA haaiba ama leiramde. NINGTHOUJAA haairibasi MEETEI oiba matamdugi Paakhangba-gi kaangbu adukhaktabu khangnarambani.

Paakhangba-gi matam-da mahaakki kaangbu asibu MEETEI haaina khangnakhibani. madugi mamaangda MEETEI haaiba waahei asi kaanglup furup amagi ming oina leirambasu thengnade.

Ningthoujam Saratkumar Meitei

Pakhangba gi matamdagi Meetei haina khangnakhi haibirabadi, maming asi karam na kourakhibagey.
C: Sairem Bikram

Marup Nd Hodamba na meetei laining chatrabasu,meeteigi yamna aluba wari kaya khangbirise yamna thagatningaini,adum mathang2 samtha birakpiu eikhoina khangdaba kaya khanjahauge.
A: Nd Hodamba

Ningthoujam Saratkumar Meitei- Mee + atei = Meetei haaiba concept-ta Poireiton-gi kaangbu-na Paakhangba-gi kaangbu asibu khangnakhibadagi chatnakhibani.

chaanahanba oina Mee (man) tei (Taai leibaak) haaibadi 'the man of Taai' haaibani haaibagi concept-su lei.

adum oinamak eina thaajabadi - Poireiton-gi kaangbu-na Mee atei = Meetei haaiba asini.
Q: Ningthoujam Saratkumar Meitei

Meitei haiba wahei sina karamba matamdagi sijinaba hourakhi haina thajabibagey.
Q: Khaba Yaiskul Sana
Nd Hodamba >ANGOMna 2 subada thmliC keigino ? >KHA-NGANBAna 5 subada thmliC keigino ?
A: Nd Hodamba

Ningthoujam Saratkumar Meitei-

MEITEI haaiba waahei asi karamba matamdagi sijinnaba hourakpage haaiba akaknaba kanaanasu haaiba ngamde. maramdi masi MEETEI haaiba waahei asigi sound variation adu vowel-da leibadagi thokpani.

konnathangda Hindu laaining-gi waanguron fanglaba matung-da MEI ga mari leinana pusillaktuna MEITEI haaibasigi areppa masak ama saagatlaknaba hotnarakkhibani.

masina 20 suba chahichaa asida henna mapaanggal fangbaga loina 1940-gi matamdagidi haaina taanaba yaadaba fibham-da laakkhibani.

nangonda ama hangge

NUPAA - NIPAA
NGASI - NASI
MINGSEL - NUNGSEL
KEITHEL - KHEIDEL - KATHEL
HINJAANG - ENSAANG - YENSAANG

karambana chumbage?

Nd Hodamba

Khaba Yaiskul Sana-

eigi mityengdagidi amana haanna thamlaga hekta yaai. karigi Angom-na 2 da aduga Khaaba-na 5 subada leiriba karigino haaiba leite.

7 igadabanina amana haallaga amana konbadi taai. Khaabana mamang-da nattraga maningda leiba adu eigi oinadi aruba natte. masing adu suraga loire.

Thingnam Anjulika Samom Hodamba, nupa na salai-identity khnagnaba setnaba phi di leitraba, natraga nupi khatang setlaga, nupa sing di phi thongdana naked adum yabra?
Q: Khaba Yaiskul Sana 
Nd Hodamba, CHENGLEI khktng hyriC keigino, LEISANGTHEM haptriC keigino ?
A: Nd Hodamba

@Khaaba- CHENGLEI haairaga SARAANG LEISAANGTHEM bu khangnabagini.CHENGLEI irabasu yaai aduga SARAANG LEISAANGTHEM irabasu yaai.

tasengnadi CHENGLEI asina MEETEI yek taret-ki manung challakpa matamda mahaakki nakanba akoibada leiramba SARAANGTHEM gi kaangbu, LEISAANGTHEM gi kaangbu-ga konnana atei apik-apikpa kaanglup kayaa punsinkhibani.

CHENGLEI asi matam ama meesing yaamba, khutkan paanganaba oiramlabasu konnathangda piktharaktuna masaagi saktam leppada sontharakpa oirakkhi. matamsida khara khara chaaoba SARAANGTHEM gi kaangbu, LEISAANGTHEM gi kaangbu-ga ateiga punsinduna haannadagi henna chaaoba kaanglup semkhibani. SARAANGTHEM gi kaangbu, LEISAANGTHEM gi kaangbu-na khara henna chaaoba kaanglup oiruba maramdagi CHENGLEIda tillabasu makhoigi maming adu hingduna leihouba ngamkhibani haaiba taai.

masigi thouwong asi KHAABA-NGAANBA dasu thokkhribani. adubu KHAABA-da tinkhiba Khumukcham kaangbu adu apikpa, asonba oibata nattana NGAANBA-gi machin-manaaosing oirambana punsinnaba matamda masaagi saktam/mingnachingba maangkhribaduni.
A: Nd Hodamba

madam Thingnam Anjulika Samom

nupaa-singna Salaai-gi saktaak oiba fi setlambagi mataang-si thiri, fanglagadi haaijarakke. nupaa-singna fi thongdana leirambagi waafam-di thengnade. thengnaba kharadi makhaagising asini-

1. nupaasingna achamba fijol amamam setlammi.
2. akan athou famnaaibasing-gi fijol tongaallammi.
3. manaa oina piba fijet-leiteng sijinnarammi. khudam oina- khaamen chappa, resam furit, khuji, taan asinachingba.
4. ningthou-na feijom mapaan lonbi setlammi.
5. ningthou, angam-athou-singna setpa fi-rol-ga maannaba fijet leiteng meecham-na setpa yaaramde.

Salaai saktaakki mataang-da

1. nupaa-singna paaiba thaang-na khangnarammi.
2. angam athousingna sijinnaba PE NAAREKPI machuda khangnarammi. (Salaai 7 ki machu tongaanna leinarammi)

henna khanglaga henna haaijarakke. thaagatchari.
Q: Khaba Yaiskul Sana

Nd Hodamba, HEIREM KHUNJA gi nuP singD karmba makhngi fanek amaD karmba machuna langba setli ?
A: Nd Hodamba

Khaaba- Heirem Khunjaan-gi tongaan-na pallamba thengnade.
Q: Ningthoujam Saratkumar Meitei 
Mee + atei = Meetei haaiba concept-ta Poireiton-gi kaangbu-na Paakhangba-gi kaangbu asibu khangnakhibadagi chatnakhibani. wafam asi gi ref. khanghanbiraku
A: Nd Hodamba 
Ariba Manipuri Saahitya-gi Text-sing paao. neinou. @Sarat.
Q: Ningthoujam Saratkumar Meitei 
lairik mayamdu loi paba ngamluba natey aduna akaknaba lairik maming hangjabani
A: Nd Hodamba 
nahaakna nahaakki oibasing khangninglabadi mayaam adu paaba taabani. akaknaba khara paarabadi nahaakna mapung faaba knowledge fangba ngamloi. adumak marei touduna leigani. yaamna paao. aduga marei-gi cheikhei waangmada laakkani aduga nahaakna asengba adu khanggani. @Sarat.

2 comments:

  1. meitei gi flag ta yaoriba machu taret aduna salai taret pu represent tauri haibase khanjare ......khangjaningba aamana salai sing asigi symbol sing di leitabra leiragadi chabiduna amuktang khanghanbiu

    ReplyDelete
  2. 1. Salaai taret-ki concept mapung faaraba matam-da semkhiba firaal-ni machu taret-ki firaal adu. madugi mamaangda kaanglup khudingmakki oiba firaal leijarammi.

    2. fijet, makhoina chinba uchek matu, paainaba thaang, sijinnaba firaal machu, sijinnaba lei, chayom yomnaba laa asinachingbana furup kaanglup-singbu khangnarambani.

    ReplyDelete