Sunday 8 December 2013

MEIDINGU PAAIKHOMBA amasung INGAALEI-gi nungsi-waari

(INGAALEIna LAANGOL LAAIREMBI oina laangonkhibagi waari)

PAAIKHOMBA amasung INGAALEI
Meidingu Khunjaaoba (1652-1666) na paallingei matamda Maraam-na loi kaarambadu kaaraktabagi loi thouba oina ningthou-na manaao-gi machaa nupaa laanda heithoi-singthoiba Kabomba-bu thaarammi. Loi thouba chatpa Kabomba yaaona makhoi 7 pu Maraam haaoyam-na lumduna haatli. Mathawaai yaaodraba Kabomba-gi mangak adu kaklagi lukhaa thaanaba Haaoyaam-singna puraga chatkhi. Meidingu Khunjaaoba-na hinglingei, Maraam haao-singna laakchakhiba asigi laman khumba ngamlamde.

Meidingu PAAIKHOMBA (1666-1697)-na fambaal kaaraba matungda Maraam haao-singna luren kaklaga pukhiba ningthou machaa Kabomba-gi luren adu louba lounam touduna laaira machaa sillangba saaraga chatkhi. Khongchat aduda Maraam khullakpa-gi machaanupi INGAALEI-ga matam khara leiminnabadagi thamoi laanthoknakhi. INGAALEI-gi matengdagi ningthou machaa Kabomba-gi luren adu fangba ngamkhi. Thouraang maai paakpagi pellaba ningthou PAAIKHOMBA-na masaanou INGAALEI-bu Meetei leibaak-ki leimaren famthon haapkani haaiduna sari naamungduna Meetei leibaak youminarakkhi.

Meetei chatnarol-na Chingmee ningol amana Meetei leimarel fambaal kaaba yaaramde. Sari waasakkhiba matung inna INGAALEI-bu fambaal kaahanba ngamdrabada nungthou-gi sanaa pukning adu yaamnamak pellamde. Meetei leibaak-ki ningthou oina leingaakkadaba masaabi Meetei ningthou-gi nungnaangbadu urabada ningthou-gi tung-gi punsi yaaifanaba khanduna INGAALEI-na ahingda lonna chatthokkhiduna Laanggol ching-da saathupkhi. INGAALEIna saathupkhiba matungda mahaakpu amuk hanna kanaanasu thiba khangnakhide. konnathangda LAANGGOL LAAIREMBI oikhi.

LEIMAREN laaongon changkhonbi, taaibang kummei saannaruge ningduna laangollakpi chingmee ningol INGAALEI-bu leibaak ningthou-gi thouram-thoudaada tengbaangbirakpi, yeknabadagi thawaai kanbirakpi, leibaakki yaaifanaba khanbada mapunsi katthokkhiba pumnamak asibu mamal thamduna konnathangda ningthou masaamakna masaanoubu leibaak meeyaamga loinana LAANGGOL LAAIREMBI haaina iraat thouni paangthokpa houkhibani.

(INGAALEI kaaina meichaak-na Kanglaa konung kaaduna waayel thoudaa tougani haaiba faaoba kaaoraba meidingu-gi thamoi meichaak ingnaba 1668 Sajibu 5 ni paanba Iraai-da Haaobam Chanu Ponglenkhombi-bu Leimaren famthol kaahankhibani. Meidingu-na Ponglenkhombi-da dhaara fangkhide, aduga atoppa nupi-su thikhide.)

No comments:

Post a Comment