Thursday 12 September 2013

IYELLEI


IYELLEI

Nupimachaa amagi punsi-da meeyoi suraktuna ahaanba thaa-gi khongkaap laakpada thorakpa (finung-gi) ‘ee’ adubu IYELLEI haaina kou-i. (mayaang maronda KAAM SINDUR haaibaduni). Ningol amagi punsi-da ikhang khanghoudana laakkadaba oibana, laaktringei mamaangdagi houna masigi mataangda mamaa oibisingna machaa ningol oibisingda maangjounana khanghanbigadabani. IYELLEI-na hek thorakpaga leibaak-ta taahankhiba yaade. Leibaak-ta taakhrabadi mamal leite, mayaai maang-i haaiduna ahansingna taakpi. Leimaaida taakhidringeida ningthina amasung cheksinna, setliba fi nattraga lasing nattraga amonba fi-gumba amada lousinduna thambihougadabani. IYELLEI-si mahaakna poklakkadaba machaa khudingmakki ‘yaai’ni.

IMAA-GI FANEK

Ningol amana mou-gi sing-da chanbagi ahaanba fidinnabada setkhiba fanek adusu yaamnamak maru-ni. Fidinnaba aduda thokpa ‘ee’ nattraga atei mahi (paa-pi anigi fambee mahi-nachingba)sing teiraba fanek (ahaanba numidaang nattraga garbhadaan pigadaba fidinnabada setpa ahanba fanek) adu cheksinna poklakkadaba angaang adugi ming-da thambigadabani.

Nupi asina mirollaktuna angaang unaba changba matamdasu asengba fanek ama setpigadabani. Angaang unabada setkhiba fanek asisu pokliba angaang adugi ming-da cheksinna thambigadabani. Mamaa amana angaang unabada setkhiba fi asibuni IMAA-GI FANEK haairaga khangnaribasi. (lamchat sengdaba nupising-gidi mahei leite.)

NAAOKAN-FI

Nouna pokliba angaang asina taaibang-da hek thorakpaga leimaai-da taadringeida asengba fi ama semlaga, pibuknungdagi taarakkadaba mapaa-da yaaduna thambigadabani. Fi asi angouba fiseng oihanba ahansingna paammi. Angaangna taaibang mangfaaonabada okpikhiba fi asina awaa-anaa kayaadagi kanbiba ngammi haaiduna masibu NAAOKAN-FI haaina khangnabani.

‘IYELLEI’, ‘IMAAGI FANEK’ AMASUNG‘NAAOKAN-FI’-gi kaannaba

IYELLEI totkhiba fi/lasing, IMAAGI FANEK amasung NAAOKAN-FI asigi machet khara-khara louraga lang ahingba, hui taret saangba amana yetsinduna pullaga korigi jantra/taabis amada haaptuna sibirabadi laai-tin fattabana sokpa amadi mityeng changba ngamde. Yeknaba leite, leirabasu matik mayaai chammi. Afaba laaising-gi thoujaal fang-i. Hotnaruba khuding maai paak-i. chaaokhatli, matik-mayaai chelli. Mithoi-mihen oi. Nung-thaang, nongmei singjang changde haainarammibani. Haairibasi, mari leinariba angaang adu nattaduna onnakhrabasu mahei leite haaina taakpi.

Ahansing-gi waahallon khennaba

1. Ahan khara-na maru hun-gadaba numidaang-da setkhiba fi asi pande. Makhoi-gi waakhallon-di- IYELLEI, chaabokpada setkhiba IMAA-GI FANEK amasung NAAOKAN-FI ahum asina maru-ni.

2. Ahan khara-na NAAOKAN-FI yaaode. Makhoi-gi waakhallonda- IYELLEI, maru hun-gadaba numidaang-da setkhiba fi, chaabokpada setkhiba IMMA-GI FANEK ahum asina maru-ni.

3. Ahan khara-na amuk marimak yaao-i. IMAA-GI FANEK haairibasi maru hun-gadaba numidaang-da setkhiba fi/fanek amasung chaabokpada setkhiba fi/fanek adugani haaibasini. Anisina ama oina paaraga atei anisiga ahum-ni haaina lou-i.

Akuppa marol thaajaba yaaba ahansing-ga taanabiyu.

No comments:

Post a Comment